MICROFOON VAN DE MAAND JUNI 2022

Onlangs kreeg ik van een bevriende verzamelaar een microfoon geschonken die ik eigenlijk al in mijn collectie had, maar toch ook weer niet.

Het gaat om een microfoon van Nederlands fabrikaat, gemaakt kort na, of zelfs al tijdens, de Tweede Wereldoorlog: de Amerdyne type D.

In mijn collectie had ik al een Mercurius; beide microfoons werden gemaakt in Amsterdam en zien er uiterlijk precies hetzelfde uit. Inwendig zijn ze wel verschillend: de Amerdyne type D, is een dynamisch model, de Mercurius is een kristalmicrofoon.

Of beide microfoons van dezelfde fabrikant komen is mij helaas niet bekend. De vormgeving is duidelijk gebaseerd op de Electro-Voice S 35; dat was een band microfoon :-).

Ook in de Verenigde Staten was het lange tijd gebruikelijk om microfoons, met dezelfde behuizing, te leveren in kristal én dynamische uitvoering. De dynamische uitvoeringen waren altijd wat duurder, die klonken 'voller' en gingen meestal langer mee. De kristalelementen waren gevoelig voor vocht en temperatuur, waardoor ze eerder stuk gingen, terwijl de dynamische capsules wél bleven werken.

Eigenlijk zou je het ook kunnen vergelijken met auto's, die uiterlijk vaak gelijk zijn, maar onder de motorkap flink kunnen verschillen; benzine of diesel, vier cilinders of zes cilinders, of, zoals tegenwoordig steeds gebruikelijker wordt, met een elektromotor. Rijden doen ze allemaal, maar ze gedragen zich anders en ook de klank varieert aanzienlijk.

Kristalmicrofoons worden tegenwoordig niet meer gemaakt, de dynamische zijn als overwinnaars uit de strijd gekomen. Enkel als effectmicrofoon worden de kristallen nog gebruikt, vaak door mondharmonica spelers, die veelal zweren bij deze soort, die uitstekend past bij de bluesy harmonicaklank.

Shure is zelfs zo ver gegaan dat ze een dynamisch element het beperkte geluid van een kristalelement laten nabootsen: het wordt gebruikt in de 'green bullet' microfoon. Vroeger was dat, bij harmonica spelers populaire model, uitgerust met een kristalelement, maar tegenwoordig niet meer. Omdat mondharmonicaspelers behalve lucht, ook veel speeksel in de microfoon blazen, overleefden de originele elementen dat vaak niet lang, de nieuwe dynamische versie heeft daar geen last meer van.

Dit is een van de modellen die te vinden zijn in mijn boek Witnesses of Words. Meer informatie daarover is te vinden op: www.witnessesofwords.com